ابوالقاسم کریمی

شهرستان ورامین و مهم ترین مشکلات محیط زیستی آن

تاریخچه

وَرامین مرکز شهرستان ورامین در جنوب شرقی استان تهران است.این شهر با قدمتی بیش از 7000 سال، در دشت ورامین واقع شده و از نظر تاریخی از اهمیت بالایی برخوردار است.شهرستان ورامین در سال ۱۳۵۴ در محدوده استان تهران تشکیل شد. سه شهرستان پاکدشت، پیشوا و قرچک به ترتیب در سال‌های ۱۳۷۶، ۱۳۸۹ و ۱۳۹۱ از شهرستان ورامین منتزع شدند.

ورامین از آغاز سده‌های نخستین اسلامی به عنوان یکی از نقاط مرکزی شیعیان مطرح شد ولی اوج شکوفایی آن تا پیش از دوران معاصر، در دورهٔ ایلخانان مغول بود.ورامین از آغاز حکومت قاجاریان و پایتخت شدن تهران رونق بیشتری یافت و در دوران پهلوی با ساخته‌شدن کارخانه‌ها، مانند کارخانه قند بر اهمیت آن افزوده شد.

جاذبه‌های گردشگری:

ورامین به دلیل قدمت و تاریخ غنی خود، دارای جاذبه‌های گردشگری متعددی است. از جمله این جاذبه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برج علاءالدوله ورامین:بنایی تاریخی مربوط به دورهٔ ایلخانیان است و در اواخر سدهٔ ۷ ه‍.ق که در مرکز شهر ورامین، در شمال مسجد جامع ورامین ساخته شده‌است. این بنا امروزه در ضلع جنوب شرقی میدان اصلی ورامین قرار دارد. این بنا در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
• امامزاده یحیی: این امامزاده در بین مردم ورامین از احترام ویژه‌ای برخوردار است.  تاریخ بنای بقعه، سال ۷۰۷ هجری قمری است. این بنا به شماره ۱۹۹ در ۹ مرداد ۱۳۱۲ در میان آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
• مسجد جامع ورامین:مسجدی مربوط به دورهٔ ایلخانی و یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های شهر ورامین است. ساخت مسجد در دورهٔ سلطان محمد خدابنده آغاز و در دورهٔ پسرش، ابوسعید بهادرخان در ۷۲۲ هجری به پایان رسید.

مشکلات محیط زیستی:

شهرستان ورامین مانند بسیاری از شهرهای ایران، با مشکلات محیط زیستی متعددی روبرو است. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آلودگی هوا: آلودگی هوا یکی از مهم ترین مشکلات محیط زیستی در ورامین است که به دلیل وجود صنایع آلاینده، ترافیک سنگین و گرد و غبار، به وجود آمده
• کمبود فضای سبز: کمبود فضای سبز در ورامین باعث افزایش گرما و آلودگی هوا در این شهر شده است.
• خشکسالی: خشکسالی یکی از معضلات شهرستان ورامین است که آینده کشاورزی در این شهرستان را یه طور جدی تحدید میکند و باعث فرسایش گسترده خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی شده است.

• فرونشست زمین: این فرونشست ها که در گذشته پدیدهٔ نادری بوده امروزه به شکل شکاف‌هایی در سطح زمین‌های کشاورزی شهرستان ورامین، پیشوا و قرچک دیده می‌شود. علت این فرونشست ها، برداشت بی‌رویه آب توصیف شده‌است

• مدیریت پسماند: مدیریت نامناسب پسماند در ورامین،مدت های طولانیست ، گریبان این شهرستان کوچک را گرفته و به دلیل مهاجر پذیری و با افزایش جمعیت این مشکل هر سال بدتر می شود.

راه حل‌ها:

برای حل مشکلات محیط زیستی شهرستان ورامین، اقدامات مختلفی باید انجام شود. از جمله این اقدامات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کنترل آلاینده‌های هوا: با استفاده از روش‌های مختلف مانند نصب فیلتر در صنایع آلاینده، توسعه حمل و نقل عمومی و ترویج استفاده از وسایل نقلیه پاک می‌توان آلاینده‌های هوا را در ورامین کنترل کرد.مردم ورامین حق دارند ، در هوایی پاک نفس بکشند ، که این امر نباید تبدیل به آرزویی برای شهروندان شود.
• افزایش فضای سبز: با احداث پارک و فضای سبز می‌توان به بهبود کیفیت هوا، کاهش گرما و زیبایی شهر کمک کرد.اما باید گفت کمبود منابع آبی ، سد بزرگی بر توسعه فضای سبز در مناطقی همانند ورامین است.
• مدیریت منابع آب: با استفاده از روش‌های مدرن آبیاری در صنعت کشاورزی، جلوگیری از هدر رفتن آب در بخش های مختلف(صنعتی،خانگی،کشاورزی) و توسعه فرهنگ صرفه جویی در مصرف آب می‌ شود مشکل کمبود آب در ورامین را تا حدودی حل کرد.و همچنین برای مقابله با فرو نشست های ایجاد شده در شهرستان ورامین ، با این روش ها میتوان اقدامات عملی تری انجام داد.
• مدیریت پسماند: با اجرای طرح‌های تفکیک زباله از مبدا، که باید با همت شهرداری و همکاری سازمان های مردم نهاد و مسئولیت پذیری مردم انجام گیرد ، میتوان تا حدود زیادی بر مشکل پسماند فائق آمد ، همچنین با راه اندازی کارخانه های بازیافت زباله ، مشکلات محیط زیستی شهرستان را می شود کاهش داد و به آینده شهر امیدوار بود.

نتیجه گیری:

حل مشکلات محیط زیستی شهرستان ورامین، نیازمند همکاری و مشارکت همه دستگاه‌ها ، سازمان های مردم نهاد و شهروندان عزیز این شهر است. با تلاش و همدلی می‌توان ورامین را به شهری پاک، زیبا و باکیفیت زندگی بالا تبدیل کرد.

________

ابوالقاسم کریمی

ورامین

1/امرداد/1403